
Muziek: Greensleeves Jig gespeeld op een Dulcimer door Larry Conger
Dromen onthouden is een kunst…
Men heeft uitgezocht dat je al snel een kwart van je slaaptijd aan dromen besteedt. Uren lang projectie van je innerlijke gedachtenstromen die tot onderbewustzijn verzinken zodra je wakker wordt. Tenzij je ze weet te onthouden. Een kunst die je kunt leren, zo las ik.
Voor dat doel heb ik een opschrijfboekje met pen. Dat heeft als bijkomend voordeel dat ik met de hand schrijf. Goed voor de handvaardigheid.
Het lukt me niet altijd om een droom in detail te onthouden tot ik hem in handschrift aan mijn dromenboekje toevertrouw. Als ik wakker wordt, weet ik het nog. Die wetenschap kalft echter snel af: De eerste activiteiten van mijn dag zijn soms voldoende om het detail van het gros van de dromen te vergeten op het moment dat ik ze probeer op te pennen.
De algemene teneur blijft vaak langer in stand. Dat maakt mijn beschrijvingen korter, wel zo handig met handschrijven.
Vandaag blijft mijn droom echter helder, zelfs tot na het ontbijt.
Ik zit in een grote huiskamer, mijn gitaar op schoot, de muziekmap voor mij. Huisconcert. De kamer is druk bezet, iemand heeft extra stoelen aangesleept. Kopjes rinkelen, flarden van gesprekken vormen een opgewekt geroezemoes.
Kom, ik speel vast even warm, denk ik, en improviseer wat op een F- en D-klein akkoord. Ik krijg er zin in en al snel verbaas ik mezelf met een Latin swing met jazzy wendingen. Ik kom zelfs in de hoogste posities op de hals waar ik normaal gesproken zelden kom.
“Oh, wat mooi”, hoor ik, “ik heb je gitaar nog nooit zo horen zingen!”
Ik kijk op en herken haar. Mijn moeder! Tegelijkertijd begint mijn vader naast haar een enthousiast verhaal over zijn blaasorgeltje van vroeger. Jammer dat hij ermee gestopt is.
Ik ben verbaasd. Toen ik nog thuis woonde begon ik net met gitaarspelen. Tja, je weet dat oefening kunst baart, maar zeker in het begin nog niet zo op muziek lijkt. En dan nog klassieke muziek ook. Mijn moeder hield zich op de vlakte maar mijn broer verzuchtte dan dat ik beter hardrock kon leren spelen dan dit gedoe… Ik geloof dat iedereen thuis blij was dat ik geen vioolspelen meester probeerde te worden. In dat geval was de kat misschien wel samen met de huisgenoten van huis gevlucht.
Hoe dan ook, mijn motivatie om voor familie te spelen werd minimaal.
Tja, die jazzy klanken… Summertime, when the weather is easy. Musicals waren mijn moeders verborgen passie. Klassieke muziek was haar ook niet vreemd. Een koffergrammofoon op een meisjeskamer. Met ouderlijke kritiek dat deze wereldse muziek geenszins ter ere van God was.
Iedereen kletst door elkaar en ik word een beetje ongeduldig. Als ik hier voor de kat zijn viool zit, had ik mijn gitaar niet mee hoeven te nemen voor een huisconcert. Starten maar. Ik pak mijn eerste klassieker uit de Renaissance, Greensleeves. Alas my love, you do me wrong. Weet je nog, de bekende wijs tussen de gedichten bij Candlelight?
Mensen herkennen de melodie. Tot mijn eigen verrassing overbrug ik een paar eeuwen met dit stuk als ik het tempo ophoog van een koninklijke jammerklacht op een versmade liefde tot een vurige Ierse Jig. Ja, dat kan allemaal met een zes-achtse maat.
Mensen komen overeind, ze lachen en ze dansen. Zelfs mijn vader en moeder doen mee. Vrolijkheid alom, het lijkt wel een bruiloft.
Ik pak mijn dromenboekje en begin te schrijven. Ik ben verwonderd over de aanwezigheid van mijn ouders in die droom. Dat komt niet vaak meer voor. Ik sla een blik op mijn telefoon.
22 Augustus 2023. Hun bruiloftsdag. 67 jaar geleden. Haastig, voordat de buurt erachter kwam dat ik mij reeds aandiende. In de vijftiger jaren was ongehuwd zwanger immers een zonde tegen God en Maatschappij? Hoe dan ook, ik was erbij.
Over die bruiloft hoorden we als kinderen weinig. Er stond geen trouwfoto op het dressoir. Een keertje zag ik een foto van mijn vader en moeder bij die gelegenheid, hij in jaquet met hoge hoed, zij in het lang, met beiden de ernst van het leven op hun gezicht.
Mijn ouders zijn beiden buiten de tijd geraakt, mijn moeder het laatst. In de erfenis van mijn moeder zat hun trouwalbum uit 1956. Door haar verbittering tijdens zijn en haar laatste jaren had ik het gevoel gekregen dat die bruiloft niet de vaak bezongen mooiste dag van hun leven was geweest. Sterker nog, ik kreeg bij haar verwijt het gevoel dat de liefde toen al onder druk stond en ik vroeg me af of ze wel van elkaar hebben gehouden. Niet dat ik daar als kind iets van ervaren heb. Ik vermoed dat de tijd de wonden geslagen heeft.
De plaatjes van het album spraken die indruk gelukkig tegen. Jammer dat we die niet eerder gezien hebben.
Het niet geplande moederschap en huwelijk werd voor mijn moeder het einde van haar ambitie om zelfstandig en zelfvoorzienend in de maatschappij te staan. Het waren de jaren vijftig, vrouwen achter het aanrecht en mannen op karwei.
Voorbij gaat de tijd/Een vogel vliegt uit/Morgen ben ik de bruid, zingt Willeke Alberti in het liedje uit 1966. Voor sommigen de vlucht van het ene kooitje naar het andere, van de plichten als dochter naar die als huisvrouw.
De tweede feministische golf was toen mijn ouders trouwden nog niet begonnen, Dolle Mina’s bestonden nog niet. Mijn moeder heeft zich gevoegd naar de traditie en haar best gedaan, maar niet zonder verdriet over gemiste kansen en bitterheid over de maatschappij van toen met haar conventies. Haar opleiding was over en uit en verdriet en frustratie daarover hebben haar levenslang achtervolgd.
Uit de bruiloftsfoto’s sprak echter vertrouwen in de toekomst en in elkaar. Ze hadden nog geen ervaring met het (wordend) ouderschap, maar dat zou vast nog komen. Temidden van de familie van beide kanten, trotse ouders incluis. De dames op hun paasbest, met hoedjes en al. Een van de ooms was zelfs in uniform buitenmodel: Militaire dienst. Allemaal met een partner, dus er zouden nog een aantal bruiloften volgen. De meesten zijn inmiddels overleden.
De plaatjes geven de tradities weer. Afhalen van de bruid bij het ouderlijk huis, met bloemen en de hoed in de hand. Het “weggeven” van de bruid door de vader. Het wettelijk en kerkelijk huwelijk op een dag. Tekenen van de huwelijksakte, het zegenend gebaar van de predikant.
Lange tijd was de trouwdag van mijn ouders heilig, o wee als je die als kind vergat! Later vervaagde dat.
De droom brengt hun bruiloftsdag weer bij me terug. Daarmee komt wel een rouwrand mee die mijn stemming drukt.
We herdenken de dag later echter feestelijk met herinneringen ophalen en koffie met gebak, de klassieke appelpunt met slagroom.
En zo krijgt die bruiloft uit mijn nulde levensjaar weer kleur.