Muziek: Social Media door Jermaine Tonkens, een goed Nederlandstalig voorbeeld van een liedje over social media cultuur. Het stamt uit 2012, dus stoor je niet aan de inmiddels overleden social media platformen. De inhoud is nog steeds actueel.
Social Media zijn volgens de formele definitie een technologie die het delen van ideeën, gedachten en informatie mogelijk maakt binnen virtuele netwerken en gemeenschappen.
In den prille beginne waren Social Media kleinschalige babbelboxjes binnen de familie- en vriendenkring. Facebook was bijvoorbeeld in 2004 opgezet als lokaal initiatief op de Harvard Universiteit en in eerste instantie alleen toegankelijk voor de studenten aldaar.
Tot de commercie en de politiek zich ermee gingen bemoeien, want zij zagen de enorme reclame- en propaganda potentie als die virtuele netwerken en gemeenschappen maar groot genoeg zouden worden. In dat geval verspreid je zowel halve als hele waarheid en leugen met speels gemak naar een miljardenpubliek. Daarom bevat het begrip Social Media tegenwoordig vaak een contradictio in terminis als je het woord Social als Sociaal vertaalt.
Social Media hebben verdienmodellen. Hun belang is dat ze zo veel mogelijk mensen trekken en daarnaast de beruchte Vrees om iets te Missen introduceren om ze vast te houden, want die angst houdt de mensen actief op het platform. De Engelse kreet hiervoor, Fear of Missing Out, heeft de bekende afkorting FOMO. Nee, het is geen upgrade van een wasmiddel, maar wel voer voor therapeuten.
Bij Facebook is het verdienmodel Like, Share and Follow. In gewoon imperatief Nederlands: Vind Leuk, Deel en Volg.
Het woord Like heeft in het Engels verwarrend veel betekenissen op het sociale vlak. De vertaling is vaak Leuk Vinden. Dat is net zo goed een vaag begrip, want waardeer je bijvoorbeeld wat je leuk vindt? Of is het een meer vluchtige ervaring?
Ooit was Like/ Leuk Vinden de enige mogelijkheid tot reactie. Tja, dat Leuk Vinden verwart nogal bij slechte of verdrietige berichten, dus bedacht Facebook de Like-emoties Leuk, Geweldig, Medeleven, Grappig, Verbluft, Verdrietig en Boos.
De Like is een belangrijke eerste stap. Verbinding: “Hee, ik heb wat met jou(w) (bericht)”. Daarom raken mensen gefrustreerd als de Like uitblijft en ontstaat er soms een onvervalste Lijkenjacht met dito reacties.
Wees sociaal, propageert het medium, en deel wat je Liket. Daar is Share voor. Zo breng je onder je eigen vlag de boodschap van iemand anders verder. Als jij iets met je vrienden deelt, en zij delen het weer met hun vrienden, etc. etc. dan krijg je een lawine effect. Zo kan een mening als een lopend vuurtje over de wereld trekken, en daarmee weer voer worden voor commerciële en politieke belangen. Voer voor organisaties die er dankbaar gebruik van maken om zelf meningen en eigen waarheden te injecteren.
Follow betekent dat je geabonneerd bent op informatie uit een bepaalde bron. Je Facebookvrienden volg je bijvoorbeeld automatisch, dat wil zeggen dat je bericht krijgt als ze iets nieuws te melden hebben, of iets hebben gedeeld. Uiteraard bekijk je dat direct uit Vrees om iets te Missen… Stel je voor dat je iemand kwetst door niet op de hoogte te zijn van de laatste verwikkelingen!
Je kunt ook jezelf abonneren op niet-vrienden zoals commerciële instellingen. Dat vinden ze uiteraard fijn, je krijgt onafgebroken reclame.
Daarnaast zorgen de Social Media zelf op basis van wat je allemaal doet via algoritmen voor voorstellen om je netwerk uit te breiden middels vriendschaps- en informatievoorstellen. Dan heb ik het nog niet over de advertenties die magisch verschijnen als je op Google naar iets hebt zitten zoeken. De Grote Broertjes praten zeker met elkaar.
Iets meer dan de helft van de wereldbevolking van 8 miljard mensen speelt met Social Media. Facebook heeft bijna 3 miljard gebruikers. Het is niet verbazingwekkend dat hier een strijd om de nieuwsverspreiding plaatsvindt, want van zo’n dekkingsgebied kunnen de reguliere media slechts dromen. Echter, voor waarheidsvinding is Facebook denk ik niet geschikt, zeker niet met de door de elite gestuurde nepnieuwsbeperkingen en company profiles. Wie betaalt bepaalt, ook op Facebook.
Ik gebruik Facebook zelf voornamelijk voor “reclame” voor mijn eigen activiteiten en het al scrollend bekijken van nieuwtjes waar ik soms op reageer. Ik ben weleens lid geweest van een aantal groepen, maar betrapte mezelf op Lijkenjacht. Daar ben ik dus mee gestopt, want dat leidt nergens toe en ik werd er zelf niet blij van dat ik zo gevoelig bleek voor de drang tot erkenning.
Delen doe ik zelden tot nooit. Delen is nieuws verspreiden en daar voel ik een journalistieke verantwoordelijkheid bij. Dat wil zeggen onderzoek naar het onderwerp zelf en vooral ook naar de betrouwbaarheid van degenen die achter die link zitten en wat ze vertegenwoordigen. Juist “bronnen” die eerst beweren dat ze waarheid zijn voordat hun echte nieuws komt, wekken bij mij de drang tot onderzoek op. Is me iets onduidelijk, of voel ik aan mijn theewater dat er iets niet in orde is, dan deel ik sowieso niet.
Bij twijfel nooit delen, is mijn devies.
Dat geldt voor mij voor alle verhalen of ze nu afkomstig zijn van reguliere of alternatieve media. Ik doe niet mee aan het kettingbrief-syndroom. Indien gewenst reageren, okee, maar zo maar delen, nee.
Aan reacties van gebruikers, zowel op het net als in real-life zie ik daarnaast dat velen het onderscheid tussen zelfgeschreven en gedeelde onderwerpen niet kunnen maken. Het is op de hoofdpagina ook slecht te zien of een bericht origineel of gedeeld is. De berichtenhistorie toont het wel, maar die valt niet op.
Daarin schuilt een groot gevaar voor misverstand: Iedere mening die het gedeelde stukje presenteert, wordt direct aan jouzelf toegeschreven, of men denkt zelfs dat jij dat stuk zelf hebt verzonnen. Zelfs al verwijst het bericht via een link naar vage websites.
Je moet haast een disclaimer plaatsen dat je je eigen twijfels en/of bedoelingen rond dat delen hebt en uitschrijven wat die zijn, anders ben je aan de beurt. Aangezien mensen op Social Media niet allemaal even goed lezen…
Hier en daar zie je dan woedende gepolariseerde reacties, scheldkanonnades en ontvriendingen, zowel op Facebook als in real life. Het zal niet de eerste keer zijn dat onbewust delen van een stukje van een andere onbekende de eigen relaties heeft ontregeld of zelfs stuk gemaakt. De korte lontjes van tegenwoordig veroorzaken dat al snel. Als gevolg van de rare opvatting dat jij alleen maar die mening bent en niks meer.
Wel, daar wil ik mijn energie niet aan verspillen. Ik kies ervoor om niet te delen.