Muziek: Air du Sylphe van Jean-Luc Lenoir
We hebben een week een vakantiehuisje in de buurt van Orvelte, een museumdorp in Drenthe. Het komt niet vaak voor dat een toeristische attractie op loopafstand van ons vakantieadres ligt, dus besluiten we de wandeling van twee kilometer te maken.
Het is bewolkt maar droog. Vandaag geen zonnige foto’s, dus. Wandelschoenen aan en het avonturenpad door het vakantiepark langs. Vlonderbruggetjes en stapstenen leiden ons langs het avontureneiland voor de jeugd. Wij gaan rechtdoor het bos in en komen uiteindelijk op de weg tussen Wezup en Westerbork uit. Het bos blijkt een opvallend stukje rust, geen verkeerslawaai, geen geronk van een verre snelweg en geen tadam-tadam van een spoorlijn aan de horizon. Alleen vogelgeluiden en het gebrom van je hartslag in je oren.
Je kunt met het openbaar vervoer naar Orvelte. De naam van de halte lijkt meer op het begin van een trip (foto 1). Zou je hier ook wiet kunnen kopen?
Naast de bushalte zie ik een unieke mogelijkheid tot meningsuiting: Een Vrije Plakplaats (foto 2). Van gestructureerde meningsvorming is hier echter weinig te merken, het bord is gewist. Vervaagd door het weer of periodieke censuur? Het is pech dat we geen groot papier en viltstiften bij ons hebben, ik had wel een meninkje kwijt gekund. Nu beperk ik me maar tot mijn blog.
Het eerste dat me opvalt in Orvelte is de keurige bestrating (foto 3). Strak gelegd, mooie gootjes, hier zullen we niet snel moddervoeten krijgen. Ik stel me zo voor dat het in een ver verleden in ieder geval vol lag met schapenmest.
Er heerst een mythe dat toeristen de hand minder op de knip hebben. Een prima gelegenheid voor een Gekke Vis (foto 4) om in een hedentijds jasje wat mode-omzet te scoren.
Onze eerste archeologische ontdekking doen we drie meter verderop aan de gevel (foto 5). Een oud Drents weerstation uit de zevende eeuw. De tijd waarin de macht van de Merovingen al taande. Een ding is zeker, dit ding komt niet uit Orvelte, want dat dorp is pas ontstaan na de 11e eeuw. We kenden de Twentse versie al.
In vroeger dagen herbergde Orvelte ook schaapskudden die hard nodig waren om de mest te leveren voor de akkers. Heide genoeg in de omgeving. Ik realiseer me de functie van deze symbiose, die door het gebruik van kunstmest en massaal geproduceerde varkensgier overbodig is geworden. Een paar schaapjes staan er nog (foto 6), in toom gehouden door hoogspanning. Opvallend is de waarschuwing op het bordje, dat schapen wegens corona niet geaaid mogen worden, een afstand van 1,5 meter ten opzichte van de dieren wordt aanbevolen. Of zouden alleen Wappies deze Schapen niet mogen aaien?
In Orvelte hebben diverse kleine bedrijfjes hun intrek genomen. Hier zien we een doorkijkje op een bloemenkweker (foto 7).
De meeste boerderijen zijn gegroepeerd rond een brink, een karakteristieke opstelling voor veel dorpen in Drenthe. Ik doe mijn best om een plaatje te schieten zonder hedendaagse voorwerpen (foto 8), maar zelfs in een museumdorp gaat me dat niet lukken.
Een museumdorp is wat minder interessant voor de kleintjes. Daarom is de brink verrijkt met wat historisch gebouwd hedendaags speelgoed dat je aan de rand van foto 9 nog net kunt waarnemen. Een jong gezin maakt er dankbaar gebruik van. Het huis op de voorgrond biedt ruimte aan een winkel voor kristallen en new-age atributen. Erna had er graag een kijkje genomen, maar we blijken veel te vroeg aan de deur te staan. Pech.
We passeren opnieuw een schapenweitje (foto 10). Voeren wordt niet op prijs gesteld, aaien mag blijkbaar nu wel, er is geen geschreven verbod. De schapen blijven echter wijselijk uit de buurt.
Riet is in dit dorp een veel gebruikte dakbedekking (foto 11). Dat is best brandgevaarlijk. Daarom blijkt Orvelte al vroeg een brandweer te hebben gehad, verderop staat een loodsje met een brandweerwagentje. Het vakwerk in de muur van de schuur geeft het tafereel een buitenlands tintje.
Het keienpad loopt langs het plaatselijke hotel (foto 12). Antieke elektrische gaslampen bieden hier een sfeervolle straatverlichting. Je kunt er een ladder tegenaan zetten, maar een lantaarnopsteker hoeft hier niet dagelijks te komen.
Als je een schaapskudde wilt houden, moet je ook een schaapskooi hebben (foto 13). Opvallend is het rietvlechtwerk vlak onder het dak.
We doorkruisen de rest van het dorp. Het eerste dat opvalt is het grote aantal terrasjes, je kunt hier de hele dag koffie drinken. We duiken even het souvenirwinkeltje binnen van Zoobizar, een mini-dierentuin met insecten, reptielen en kleine zoogdieren. We kopen een knuffelaapje voor kleindochter Iris en we horen haar vader in gedachten al roepen: “Oh nee, de vijfigste knuffel!” Ja, Iris is gek op knuffels!
Een bezoekje aan de bakker moet in alle nederigheid gebeuren, anders stoot je ongelooflijk je hoofd. Ik besluit een Drentse Krentenwegge te kopen, om eens te vergelijken met een Twents exemplaar.
We verlaten het dorp langs een oud tolhuis uit 1870. Opvallend, want wat viel er van de relatief arme boeren bevolking van Orvelte in de negentiende eeuw nu te halen? Je kunt het pandje huren als vakantiewoning met echte bedstee.
Op de terugweg ontmoeten we nog een boerenkat die zichtbaar de bel is aangebonden. Het dier laat zich even aaien en kijkt ons dan onderzoekend na.
Na de korte boswandeling terug naar het vakantiepark stuiten we op een interessant tafereel, een demonstratie schapendrijven.
Het is leuk om de rol van de schapendoes te bekijken, die de kudde bij elkaar houdt. Zijn acties zijn een strak samenspel met de herder die commando’s geeft met stem en staf. Deze hond wordt in het Engels aangesproken, de herder vertelt ook dat hij hem in Engeland heeft gekocht. Ik ben verrast door de discipline van de herdershond, er staan diverse mensen met blaffende hondjes in de berm, maar de schapendoes geeft geen krimp en heeft alleen aandacht voor zijn kudde.
Het herdersvak is in feite ook een museumstuk, ook al blijken er nog zeker 100 gescheperde schaapskudden “operationeel” te zijn in Nederland. Ik moest het woord scheperen wel even opzoeken, wel, het betekent dat het een kudde is die onder leiding van een herder rondtrekt en graast. Schaapskudden zijn van belang bij het onderhoud van natuurgebieden zoals heidevelden. De intrekking van de subsidie door de overheid (vinden ze dit ook al een grachtengordelhobby?) bedreigt wel het voortbestaan van enkele kudden.
Na een ochtendje (museum)cultuur keren we terug het nest en vliegen snel uit voor ons dagelijkse rondje koffiedrinken in Westerbork.