Muziek: Cancel Culture door Chase William
We hebben al een tijdje een nieuw modewoord. Cancel-cultuur. Een merkwaardige mix van Angelsaksisch en Nederlands. Ik ben trots op mijn moedertaal, dus ik vertaal dit direct: Verwerpingscultuur!!
In de beginjaren als computergebruiker kwam ik de kreet Cancel regelmatig tegen. Mijn eerste eigen computer, een Commodore Amiga, had een (Amerikaans) Engelstalig operating systeem. Bij verschillende acties, zoals het afsluiten van een programma of het opslaan van een bestand, kwam het systeem met een zogenaamde Dialog Box. 😉 De Nederlandse vertaling zou Dialoogdoos kunnen worden.
Bij het opslaan van bestanden kreeg je vaak de opties Yes (doe maar), No (laat maar) en Cancel (ik doe nu nog niks, sluit de dialoog maar even af). Behoorlijk to the point zo lang je jezelf realiseert waar het allemaal over gaat.
Op gegeven moment stapte ik over naar een PC met Windows. Warempel, daar had je ook een Nederlandse versie bij. De vertalingen werden respectievelijk Opslaan, Niet opslaan en Annuleren. Ja, je kunt erop afstuderen, op de taal die een gebruiker iets duidelijk maakt met de minste kans op foute interpretatie. De teksten in de knoppen gaven meer detail over wat je eigenlijk koos.
Om verwarring te voorkomen heeft zo’n Dialog Box een vaste indeling: De knoppen voor bevestigen (Ja), ontkennen (Nee) en weigeren (Annuleren) zitten altijd op dezelfde plaats. Ja helemaal links, weigeren helemaal rechts. 😉 Nee, dit heeft als het goed is niets met politiek te maken. Toen Microsoft Windows in de vorige eeuw bouwde, zat links verder van het midden.
De vraagstelling is hierop ingericht. In de praktijk ligt dit soms lastig. Zeker met ontkennende vragen.
Het woord Cancel in het Engels heeft heel wat betekenissen, de vertaling Annuleren is er slechts eentje van. Dit vergroot de onduidelijkheid.
Je ziet op de computer een heel belangrijk effect van het Cancel knopje drukken: Het beeindigen van de dialoog! Verdere discussie is niet meer mogelijk totdat je opnieuw op de vraag stuit.
Daar zie ik een duidelijk kenmerk van de huidige cancelcultuur, verwerpingscultuur in gewoon Nederlands. Er is geen dialoog meer mogelijk. Er rest slechts afkeur, uitsluiting en de overtuiging dat jij de foute partij bent in wat voor discussie dan ook. Met sleutelwoorden zoals discriminatie.
In de Verwerpingscultuur geldt de beruchte polariserende uitspraak Wie niet voor mij is, is tegen mij. Men schreef deze uitspraak ooit toe aan Jezus, maar nader onderzoek laat ook de mogelijkheid open dat deze uitspraak een latere “aanpassing” door evangelie-schrijvers is, die nogal wat gevolgen heeft gehad toen dogmatici de macht over het geloof annexeerden en politici hier handig gebruik van maakten.
Daarnaast mag in de Verwerpingscultuur niemand aarzelen om de mening van de Verwerpingscultivisten volmondig te bevestigen, rustig nadenken en mening vormen worden niet gewaardeerd. Tegenstanders en aarzelaars worden zonder genade gecanceld. Zodoende hebben de Verwerpingscultivisten hun eigen specifieke Dialoogdozen.
Ten eerste vermeldt deze een stelling en geen vraag. Vragen impliceren immers onzekerheid. Grondige analyse van een stelling is nodig om het juiste knopje te drukken, Ja is niet altijd positief, net zoals Nee niet altijd negatief is. Dat is zeer verwarrend als je aan een standaard indeling van een Dialoogdoos gewend bent.
De reactie van de Verwerpingscultivist hangt af van de stelling die in de Dialoogdoos staat. Hier zie je een interessante verschuiving als je compleet gewend bent aan de standaard ja/nee/annuleren indeling van de Dialoogdoos.
Op keuzes in de radicale Dialoogdozen lijkt de rasechte Verwerpingscultivist als volgt te reageren:
- Ja: Zeer acceptabel: We zijn het helemaal eens. Cancelen niet nodig, de dialoog eindigt.
- Nee: U staat maatschappelijke vooruitgang in de weg. Cancelen, Framen, Naming and Shaming. U wordt prooi van Facebook- en Twittertrollen en op voorhand belachelijk gemaakt. De dialoog eindigt.
- Annuleren: Wat zegt u nou? Wilt u nog even nadenken over een gefundeerd antwoord? U weigert deze fundamentele vraag terstond te beantwoorden? Uitstelgedrag! Daarmee wordt u per seconde dommer! U vlucht voor uw maatschappelijke verantwoordelijkheid! U bent een Tokkische Dombo van de ergste soort! Aan dit soort lui gaat de wereld ten onder. Cancelen, Framen, Naming and Shaming zoals boven. De dialoog eindigt.
Bij de keuzes in de wat minder radicale Dialoogdozen waarbij andere meningen worden gesuggereerd is de reactie opeens anders: Ja en Annuleren wekken cancel-woede, Nee wekt tevredenheid over consensus, wat dat ook mag betekenen.
Bij wijze van Quiz laat ik nog een paar maatschappelijke beweringen zien in Gespreksdoos-vorm. Daar horen drie vragen bij:
- Heel belangrijk: Wat denkt u er zelf van? Kies uw antwoord door een van de ??? knopjes aan te kruisen.
- Raad hoe de Verwerpingscultivist op uw antwoorden zal reageren.
- Bent u het met die reactie eens?
Let daarbij op strikvragen! Bevestigen en ontkennen zitten niet steeds op dezelfde plek.
En denk zelf gerust na over uw eigen antwoorden en neem vooral de tijd. Mogelijk zijn die antwoorden niet in Ja, Nee of Annuleren te vangen. Wel, dat is uw goed recht! De wereld is lang niet altijd zo eenvoudig.
Verwerpingscultuur is namelijk verwerpelijk.