Muziek: Schmetterling uit de Lyrische Stuecke van Edvard Grieg gespeeld door Haakon Austbo op piano
Het Hulsbeek
Even op ’t ene knee
(Even pauze, tijd voor recreëren)
Het Hulsbeek bij Oldenzaal komt al vroeg voor in de annalen: De eerste notitie dateert uit eind veertiende eeuw. Twente viel toen als Oversticht nog onder kerkelijk gezag van de bisschop van Utrecht, die met strakke hand de pachten inde. Veel boerderijen in Twente waren horigenboerderijen, die pacht verschuldigd waren. Een hofmeijer inde die namens het gezag en hield schulden en achterstanden bij.
De Oldenzaalse textielbaron Gelderman kocht Het Hulsbeek in 1892 en liet het omvormen tot landgoed met passende landschapstuin.
Tegen de jaren 70 kwam het idee om het landgoed om te vormen tot recreatiegebied, in 1970 kocht de Regio Twente het landgoed aan. Dat kwam goed uit, Oldenzaal had hoopjes zand nodig voor de nieuwbouwwijken, via zandafgravingen ontstonden de zeer diepe vijvers van het Hulsbeek. Later werden die vijvers verbonden tot de waterpartij met strandjes die we nu kennen. Daar omheen liggen bossen en heidevelden die het gebied zijn eigen karakter geven.
Het weer is vandaag zo mooi dat ik de verleiding tot een fietstochtje niet kan weerstaan. Ik pak mijn thermosflesje gemberthee en trek de fiets uit de schuur. De zon zorgt ervoor dat vlinderstruik in de tuin een ware attractie is voor insecten (foto 21).
Ik rij de wijk uit langs het gebruikelijke paadje richting Deurningen. Linksaf de Vliegveldstraat langs, daarna linksaf de Wiefferweg in. Een gevaarlijk punt op de racebaan, getuige een monumentje in de berm. Vals plat brengt ons naar een weids gezicht op Deurningen (foto 22).
Bij het bruggetje over de Deurninger Beek (foto 23) sta ik even stil. Allereerst zie ik een treffend voorbeeld van grondmanagement, een voormalig weiland wordt geschikt gemaakt als landbouwgrond. Alleen, de kleuren van het arme gras wijzen op een behandeling met het populaire middel Roundup, een glyfosfaatpreparaat. Roundup, een product van Monsanto, een groot bedrijf dat genetisch gemanipuleerde zaden en bestrijdingsmiddelen verkoopt, staat op zijn zachtst gezegd ter discussie wegens schadelijkheid voor mens, dier en milieu.
Ooit waren er in deze streek voornamelijk zandwegen door het land, voldoende voor klein landbouwverkeer. Echter, het platteland moest ontsloten worden, dus kwam het asfalt. Wat schetst mijn verbazing als ik zie dat aan deze ontsluiting plots een einde is gekomen door een op afstand bediende Afsluitpaal (foto 24). Blijkbaar hebben we nu bestuurders die ontzettend bang zijn dat mensen hun eigen (sluip)routes gaan bepalen buiten de strak door de overheid bepaalde paden. Reken maar uit wat het kost om zo’n ding te bedrijven, er moet sowieso al een elektriciteitskabel naartoe. Die afstandsbediening zal vast niet gratis zijn.
Even verderop passeer ik een veld met opmerkelijke planten (foto 25). Bij nadere beschouwing blijken het kleine kerstbomen te zijn. Ja, hier wordt gewerkt aan de feestvreugde. Ik hoop dat als deze bomen groot zijn, we weer een normale kerst met de hele familie mogen vieren zonder allerlei grieperige restricties.
Ik passeer een viskwekerij. Het bord kondigt aan dat je hier koi-karpers kunt kopen. De vijvers zier er echter niet zo vol uit. Wederom een bedrijf dat ernstig van de crisis te lijden heeft gehad? Het blijkt mee te vallen, ook al is de levende have uit hun productenpakket verdwenen.
Ik ga rechtsaf de Deurningerstraat langs en zie dat het nieuwe aardappelseizoen bij Leusink weer is begonnen. Ik ken de weg, we hebben er jaren geleden weleens een kerstboom gekocht. Vlak voor de manege draai ik de Oldenzaalse Dijk op (foto 26).
Aan het einde van deze dijk begint Het Hulsbeek. Ik ben hier al een tijdje niet geweest, dus ik pak steevast een verkeerde afslag. Na een tijdje stuit ik op de beroemde kreet van Archimedes die hij geslaakt zou hebben toen hij in het bad erachter kwam hoe de opwaartse kracht van vloeistoffen werkt.
Villapark Eureka (foto 27). Ja, Eureka is Oud-Grieks en het betekent: “Ik heb het gevonden!” Ik heb de vervoeging van dit werkwoord nog moeten leren met Grieks op het Gymnasium.
Dit park heeft een lange geschiedenis die in 1964 met enkele huisjes in het bos begon. Toen ik veertig jaar geleden bij Hollandse Signaalapparaten met werken begon heette het nog Bungalowpark Eureka. Bij Personeelszaken welbekend, want Signaal huurde regelmatig bungalows ter huisvesting van nieuwe collega’s die in de omgeving nog geen huis hadden kunnen vinden. Ook was het een welkom toevluchtsoord voor mensen die wegens omstandigheden (echtscheiding, verbouwing) een tijd geen gebruik konden maken van hun woning.
Inmiddels zijn de tijden veranderd en heet het park nu Bosvillapark Eureka. 😉 De prijzen van de accommodatie glanzen mee.
Het Hulsbeek werd van landbouw/natuurgebied tot recreatiepark. Recreatie, dat is ook re-creatie, herscheppen. Dat is van toepassing op met name de natuur. Ik kom een heideveld tegen dat aan alle kanten is omgeven door hekken (foto 28). Opgehekte heide, dus, die niet over de paadjes kan. In een niet eens zo ver verleden was het omgekeerd, de heide ging over alle paden heen.
Een ietwat hobbelig fietspad leidt mij door het bos en de heide van Spelhaar. De bladeren dempen het zonlicht, waardoor het fietspad een wonderlijke route wordt (foto 29). Op een hoekje kom ik een wonderlijk teken van deze tijd tegen (foto 30).
Het Hulsbeek biedt onderdak aan diverse recreatiemogelijkheden. (Rustig) lopen, hardlopen, (rustig) fietsen, wielrennen, mountainbiken, paardrijden, trimmen, etc. Alles prima geregeld volgens geprogrammeerde routes en rondjes. Alleen, word maar eens wijs uit al die aanpijlingen. Zonder de juiste kaarten, kom je nergens. Alles lijkt te moeten worden ingebed in trajectjes met bepaalde kengetallen, zoals de afstand en de zwaarte. Een merkwaardige moderne neiging om alles in statistieken te vangen. Hiervoor moet je haast wel een Smartphone op zak hebben. Het hele park stikt van deze paaltjes, o wee als je buiten de gebaande routes komt. Zou de mensheid het verkennen verleerd zijn?
Ik bepaal mijn eigen richting maar…
Ik passeer het bruggetje van de Gammelkerbeek en passeer de Toetersdennen. In het verleden was dit een terrein voor paardensportevenementen. We hebben er bijvoorbeeld behendigheidsoefeningen gezien voor paard- en wagen. Dat is verleden tijd. De paarden grazen er rustig, maar de hindernissen zijn vervallen (foto 31). Nu krijg ik de indrukken van oude grafheuvels uit een fantasy-verhaal. Zou het hier wel pluis zijn na zonsondergang? De parkleiding vindt blijkbaar van niet, want op dat tijdstip is toegang verboden.
Ik rij langs een nieuwe bezienswaardigheid, het zonnepanelenveld bij de Rioolwaterzuivering van Oldenzaal. Men doet zijn best om dit veld enigszins te camoufleren door de hekken te laten overgroeien.
Na het zien van de grafheuvels, ben ik een beetje in fantasy-stemming geraakt. Even verderop kom ik een vergaderplaats voor elfen tegen (foto 32), knus gegroeid op een vochtig plekje tegen een boom. Langs het pad staan ritsjes okergele paddenstoelen, een teken van de naderende herfst.
Ik rij terug langs de parkeerplaatsen van Het Hulsbeek. Praktisch leeg, ik kan merken dat de scholen weer begonnen zijn. Op een zonnig plekje op de parking maken twee oude dames het zich gemakkelijk met klapstoeltjes en een thermosfles koffie. Je hoeft niet naar het buitenland om een uitje te hebben.
Tegen mijn gewoonte in, neem ik bijna dezelfde weg terug naar huis, op een klein slingertje door Deurningen na. De koeien aan de rand van de wijk bekijken me met belangstelling (foto 33). Uiteindelijk kom ik na het rondje van goed 15 km weer terug op het honk.