Schermloze Avonden (186)

Muziek: Berlin-Moskau van het album Future/Philharmonia, gespeeld door Schiller

13 Maart 2024

Koppensnellen eraf, Belevingswereldatlas en Geweldloosheid

Nummertje 186 van een avond geen computer, tv, tablet en Smartphone. Met als voordeel dat ik op tijd naar bed ga om nog lekker even te lezen.

Koppensnellen

Na twee weken koppensnellen besluit ik ermee te stoppen. De vetgedrukte kreten verhullen datgene waarover men blijkbaar liever zwijgt. Dat was heel opvallend na de gebeurtenissen rond de opening van het Holocaustmuseum in Amsterdam afgelopen weekend.

Ik raakte door het Koppensnellen in een ongezonde routine. ’s Ochtends op Internet alle dagbladen en alternatieve media langs voor de koppen en daarnaast wat social media zoals Facebook, Youtube en Twitter doorbladeren.

Ik vraag me steeds meer af wat ik daar eigenlijk te zoeken heb. Het enige wat ik daarmee binnenhaal is de woede die tegenwoordig overal op de wereld rondwaart en vriend en vijand tegen elkaar opzet, waarbij zelfs wat ooit vriendschap was niet heilig is. Vooral Twitter is daar een uitblinker in. Die boosheid die overal tussendoor sijpelt verpest mijn eigen humeur en mijn vertrouwen in de mensen.

De titel van een boek dat ik ooit las luidt De meeste mensen deugen. Nu blijkt de auteur van dit redelijk optimistische boek liever granaten voor Oekraïne te kopen. Als dat deugen is? Zo valt iemand voor mij van een voetstuk. Het is illustratief: Iedereen lijkt in nu een eigen bubbel van verongelijktheid vast te zitten.

Ik moet denken aan een Tarot kaart die mijn vrouw laatst trok: De Vijf van Bekers. Op die kaart treurt een sombere figuur zo te zien over drie omgevallen bekers terwijl er aan de andere kant nog twee vol overeind staan. De donker geklede figuur ziet de verhoudingen niet meer, voor hem vertegenwoordigen de omgevallen bekers alles wat er is, het is alleen maar crisis. Hetzelfde dat je tegenkomt in koppen en social media, een ziekelijke hang naar slecht of angstig nieuws en verontwaardigde kreten. Zijn we ons gevoel voor verhoudingen kwijt geraakt?

Daarom stop ik met deze rubriek en vooral met het verzamelen van informatie hiervoor. Anders schrijf ik op gegeven moment uit pure frustratie helemaal niets meer.

Dus: Opmerkelijk komt weer terug. 😉 Met mate…

Muziek in de Luie Stoel

Vanavond pak ik een live-optreden van de Duitse “electronikanist” Schiller. Dat is het album Philharmonia uit de Future set.

Schiller, dat is niet de Duitse dichter Friedrich Schiller (1759 – 1805) die ooit op het gymnasium de Duitse leeslijst teisterde samen met zijn compaan Wolfgang von Goethe (1749 – 1832). Integendeel, het is een elektronisch muziekproject van Chris von Deylen. Schiller is nog steeds actief en trekt veel publiek met zijn shows. De muziek hangt een beetje tussen ambient en techno in, met niet alleen synthesizers, er zit een klassieke band bij, inclusief zangers op zijn tijd. Op Youtubefilmpjes kun je mooi zien wat een vracht aan apparatuur de band meesleept.

Achtergrondmuziek wordt het nummer Berlin – Moskau, een reis die op het moment wat lastiger te maken is. De lange structuren in het nummer doen me een beetje aan Tangerine Dream denken.

Boek op Schoot

Op de rommelmarkt van de Hengelose korfbalvereniging dook Erna een bijzonder boek op: Atlas van de Belevingswereld door Louise van Swaaij en Jean Klare. Het is een echte atlas, er zitten fraai getekende kaarten in van de menselijke belevingswereld in een onvoorstelbare schaal en een subjectieve projectie.

Ik was als kind al een grote fan van atlassen en tekende mijn fantasiekaarten zelf. Met name de kaarten van Caethlya en Frandaal vormden de leefwereld van mijn verhalen rond de Caethlyaanse Legenden en de Potloden van de Droomtekenaar. Als ik de kaarten in de atlas zie, krijg ik zin om de oude en onafgemaakte concepten weer af te stoffen.

De atlas brengt verschillende aspecten van het leven in kaart, zoals Het Geheim, Kennis, Doen en Laten en Verveling.

Het eiland Geheim ligt bijvoorbeeld in de Zee van Mogelijkheden en heeft als hoofdstad Archieven, daar waar we het liefst onze geheimen verstoppen. Via het plaatsje Lekken aan zee kun je met een schip naar de Doofpot, een bijzonder diepe plek in de zee. Het eiland Heimelijk wordt afgeschermd door de riffen van Behoedzaamheid, dus een vakantie naar de plaatsjes (Heimelijke) Liefde en Fantasieën wordt een hachelijke onderneming.

Je kunt het eiland verlaten per boot, maar die veerpont komt wel aan in de haven Duistere Fantasie op het vasteland van je geest.

Het leuke van deze kaarten is, dat je een reis gaat fantaseren langs al die begrippen en op die manier een grappige koers gaat uitzetten.

De humoristische puntige beschrijvingen van Ilja Maso en Saskia Sombeek zijn daarbij een goede trigger. Een leuk boek. Plus niet te veel kaarten achter elkaar door, want dan zakt de concentratie.

Gitaar op Schoot

Ik oefen vanavond een paar stukjes waarbij mijn opnameapparaat meeluistert. Evaluatie volgt dus later. Ik merk wel dat ondanks het “meeluister-effect” de druk iets groter is dan droog oefenen. Onbewust schakel ik over naar voorspeelmodus, waardoor de onzekerheden in de stukken opduiken. Ik moet me dan bewust voorhouden dat ik aan het oefenen ben en dat ik dus fouten mag maken.

Op die manier werk ik Sicilienne van Kleynjans en Les Premiers Pas van Cottin door. Daarna is het mooi geweest en speel ik nog wat zonder luisteraar.

Knutselen met Blokjes

De vliegtuigjesdoos wordt steeds leger. Ik weet dat er nog twee stuks cyberdrone 31111 in zitten. Die knutsel ik in elkaar. Het rare is dat sommige onderdelen in een klein stapeltje haast moeilijker te vinden zijn.

Het blijkt dat er nog de nodige onderdelen over zijn. Misschien zijn die nodig voor varianten van het pakket? Goed, alle vliegtuigjes zijn klaar, een goed moment voor een groepsfoto voor ik alles weer uit elkaar haal.

Verhaal voor het Slapen Gaan

Na wekenlang lezen in Moby Dick, schakel ik terug naar een boek van Ursula LeGuin (1929 – 2018), mijn grote voorbeeld voor sensitief fantasy schrijven.

Ditmaal pak ik Het Oog van de Reiger, een boek uit 1978. De titel lijkt weinig met de inhoud te maken te hebben. Het verhaal speelt op Victoria, een planeet waar de regering van de Aarde subversieve elementen naartoe stuurt.

Er komen na elkaar twee groepen ballingen aan, een groep revolutionaire misdadigers en een groep die door de wereldregering is misleid nadat hun geweldloze lange mars van Moskou naar Lissabon is mislukt, maar wel grote schrik bij het bewind veroorzaakte. Het “compromis” bleek deportatie naar een ballingsoord. De laatste groep kun je karakteriseren als geweldloze vredesidealisten die werken met burgerlijke ongehoorzaamheid.

De twee groepen leven met enige moeite samen in een kleine landstreek aan zee. De revolutionairen neigen naar de tirannie waar ze op Aarde tegen in opstand kwamen en de idealisten houden geweldloosheid hoog in het vaandel. Hierdoor doen zij al het werk voor de elite van de revolutionairen die in weelde leeft.

De idealisten ontdekken op de grote planeet een prachtige plek om een eigen kolonie te stichten. De revolutionairen proberen dit te voorkomen en de andere partij tot gehoorzaamheid en dwangarbeid te dwingen, bijvoorbeeld door gijzelaars te nemen. Hierdoor vallen de idealisten tot hun grote verdriet van hun geloof af en gebruiken ze toch geweld.

Hoofdpersoon is Luz, de dochter van een revolutionair die een hoge functie in de regering heeft. Zij is het onderdanige leven en het vooruitzicht op een gedwongen huwelijk zat en raakt verliefd op Lev, de voorman van de idealisten. Tussen hen ontstaat frictie omdat zij verklaart dat geweldloosheid hen in slavernij zal houden en hij volhoudt dat geweldloosheid de enige weg is om tot elkaar te komen.

Haar vader laat haar toekomstige echtgenoot een militie samenstellen die de idealisten moet verpletteren en gevangen moet nemen als dwangarbeiders. Luz verneemt dit en waarschuwt Lev, die echter geheel volgens zijn eigen politiek probeert dit rationeel en geweldloos op te lossen. Er ontstaat een opstand waarbij Lev om het leven komt. Luz’ vader komt tot inkeer en doodt in de worsteling de toekomstige echtgenoot van Luz, de leider van de militie die Lev heeft neergeschoten.

Het geweld schokt de hele gemeenschap en men probeert de breuk te lijmen. Dit blijkt onmogelijk. Luz komt met het idee om in kleine groepjes naar de kolonie te trekken, zodat de volksverhuizing niet opvalt. Een tocht vol ontberingen volgt.

Het einde is ongewis. In de laatste scene verschijnt de inheemse reiger ten tonele als vertegenwoordiger van de lokale dierpopulatie. Dan is in ieder geval de titel verklaarbaar.

Het boek toont wel de politieke opvattingen en de feministische signatuur van Leguin. Ik zou denken dat ze bij leven een groot bewonderaar van Ghandi was, die burgerlijke ongehoorzaamheid tot pressiemiddel wist om te vormen.