Ultrakortjes over Schrijven

Vooraf… (Relatief 😉 Ultralang)

Door mijn lidmaatschap van de Facebook besloten groepen UltraKorte Verhalen en Korte Verhalen en Gedichten maakte ik kennis met een aantal interessante aspecten van het liefhebberij-schrijven waarbij veel mensen ambities en dromen hebben om die liefhebberij te exploiteren richting de literatuur- en lectuurmarkt.

Marktwerking betekent competitie, dus aan schrijfwedstrijden geen gebrek, een vast onderwerp in de Facebookdiscussies, zelfs op het strikte verbod om naar je eigen website te linken wordt een uitzondering gemaakt als het maar wedstrijdverhalen zijn.

En dat terwijl er nog zo veel prachtig Niet-Competitief materiaal is dat ook het lezen waard is! : -) Het bestaansrecht van dit blog.

Zo zie je vragen om feedback op een wedstrijdverhaal in de hoop een veroordeling van de jury voor te zijn, blije stukjes als iemand iets wint en wat meer bedrukte zinnen als de jury een stuk heeft afgewezen. Ik begon zelf met schrijven in een tijd dat er slechts enkele Literatuurprijzen bestonden die verre van openstonden voor amateurs, maar nu lijkt het compleet van de gekke met al die competitie. 😉 Mijn werkgever is overigens al teruggekomen van de beroemde uitspraak dat competitie het beste in je boven brengt. Ik ben het daarmee eens.

De schrijfmethode blijkt ook een markt, op de groepen tref je talloze adepten van de diverse concurrerende schrijfopleidingsinstellingen met trefwoorden als Schrijven is Schrappen, Kill your Darlings, Show, don’t Tell, Vertrouw de Lezer en Uitleg is Verboden. De Engelstalige kreten komen direct uit het Angelsaksische creative writing circuit. Overal zit wel iets in, tot het moment dat het tot dogma verheven wordt, want dan wordt het meer Kill your Story. Hetzelfde geldt voor aparte typografische regeltjes zoals witregels. Reden voor mij om in het vervolg hier en daar een draakje te steken.

Het meest bijzondere aspect van met name UltraKorte Verhalen en Korte Verhalen en Gedichten is de feedback -terugkoppeling in gewoon Nederlands- ofwel de mening over een verhaal. Vaak een Facebook-like of –dislike, soms een geschreven impressie. Sommige leden maken daar een dagtaak van. Over het algemeen is de terugkoppelsfeer vriendelijk, ook al loopt het ook weleens uit de hand. Gelukkig zijn er moderatoren die vermanen of zelfs blokken.

Mijn ervaring: Constructieve feedback geven is bijna net zo’n kunst als verhalen schrijven, zeker in een omgeving waarin schrijvers kwetsbaar blijken, meerdere mensen meekijken en er feedback op feedback komt plus de nodige meningen daarover. Soms is een peebeetje beter dan een reactie op het forum, maar dan moet je natuurlijk wel vrienden zijn.

Daarnaast vind ik het soms wel lastig om het belangeloos te houden, dat wil zeggen dat ik niet op voorhand ga verwachten dat er iets met die feedback gedaan wordt. Ik geef eerlijk toe, dat ik niet altijd belangeloos werk, soms jeukt de drang naar feedback-erkenning net zo hard als de drang om gelezen en gelijkt te worden. Niets menselijks is me vreemd, nietwaar?

Heel soms zie ik wel een geplaatste herschrijf, maar in 99% van de gevallen moet je vertrouwen op je eigen goede bedoelingen.

😉 “Wees als de regen die zich geen zorgen maakt of zijn water vruchtbaarheid brengt.” Aldus een goeroe in een van de volgende ultrakortverhaaltjes.

Stof genoeg om een paar UKVtjes over te dichten. Scroll down to read… Soms schrijf ik er eentje bij als ik zin heb, de bovenste is de nieuwste.

Vergelijkenderwijs

“Hoe gaat het met je schrijfvriendschap?”

“Mmm, niks meer gehoord en ik heb zelf geen nieuws.”

“Verbazingwekkend. Jullie waren een perfecte match! Een thriller. Nicci French in de dop. Wat is er gebeurd?”

“Geen idee. Ik vrees dat het liedje klopt.”

“Liedje?”

“Vriendschap is een droom. Een pakketje schroot met een dun laagje chroom.”

“Ach joh, niet zo pessimistisch. Zie het als liefdesrelatie. Ups en downs, getijdenwerking. De basis is sterk, het komt vast terug.

“Verhip, je hebt gelijk!”

“Zie je wel.”

“Nu begrijp ik waarom ik me zo voel. Maar… wat kijk je sip?”

“Ik snap het nu ook…”

Afgekort

😉 Mijn allereerste UKV

De late zon werpt roodgouden stralen door de gebrandschilderde ramen van de Librije. Het licht vormt bundels in de tinten van het glas, duidelijk zichtbaar door het stof dat onder de spitsbogen zweeft.

Quirinalis Clemens Qualitatis de Abbreviator slaat zijn ogen op van de documenten die hij bestudeert en neemt het schijnsel onbevangen waar.

Ars Longa, Vita Abbrevianda... De kunst is lang, het leven dient te worden afgekort.

Hij scherpt zijn pen en schrijft. Inspiratie treft hem als een bliksemflits.

Zonder klinkers! De ultieme afkorting van de Schriftuur!

Ik ben bekeerd, bedenkt hij zich, tot onversneden Mnemonicisme!

Competitie

“Alweer niet!”

Frits klapt geïrriteerd zijn laptop dicht.

“Hee, wat is er?” Tineke legt geschrokken haar borduurwerk opzij.

“Weer geen plek in de UKV Top 5. Ik schrijf verdorie al twee jaar! 185 verhalen!”

“Ach joh, het is maar een spelletje. Vorige week met Monopoly flipte je ook al.”

Frits’ frons verdiept zich. “Jij altijd met je spelplezier en meedoen is belangrijker dan winnen!”

Herinnering. Broertjes en zusjes onder elkaar. “Als jij verliest, verklap ik niet aan mama wat je hebt uitgevreten”. Angst. Gemerkte kaarten, een krasje op de Spion van Stratego. Dodelijke competitie… Nog steeds…

 “Tineke, je hebt helemaal gelijk!”

Vertelselshow

“Afgewezen. Ouderwetse meuk.”

“Hoe dat zo? Het is toch een mooi vertelsel?”

“Dat is jouw probleem. Geen hond zit nog te wachten op romantische verhaal-zwijmelarij met verteller. Wie is in Godsnaam jouw grote voorbeeld voor die bagger die je levert?”

“Ursula Leguin. Zoals zij over Aardzee vertelt, ik droom er in weg! Die landschappen, de schepen, de draken…”

“Die is al lang dood, man. Je vertelt te veel en toont te weinig. Mensen lezen tegenwoordig niet meer, ze kijken alleen nog maar beelden. Je moet clippen, scenes sequensen, stories chainen. Dat is onze markt.”

Klapjap. Klik… “Powerpointje dus maar?”

Publicatie

“Ik wil publiceren, mijn literatuur de wereld in schoppen”

“Je publiceert al dagelijks. Facebook, UKV.”

“Dat is toch geen pu-bli-ce-ren? Dat is vingeroefening.”

“Wat je op Internet zet is wettelijk een publicatie”

“Dus nu ben ik auteur?”

“En rechthebbende…”

“Oh… dus niemand mag mijn verhalen kopiëren?”

“Nee, iemand die zonder jouw toestemming kopieert pleegt plagiaat.”

“Is dat ernstig?”

“Dan kun je iemand een proces aan de broek nagelen.”

“Oh, maar dan moet ik stoppen met Facebook.”

“Hoe dat zo?”

“Ik pleeg continu plagiaat, dat mag niet.”

“Jij? Met die paar UKVs? Van wie dan?”

“Alfabet…”

Regelafstand

“Ik ben gek op witregels.”

“Hoe dat zo? Je moet dan steeds de <Enter> toets indrukken. Allemaal extra werk.”

“Ze brengen lucht in mijn tekst, je klopt die als het ware een beetje op, net zoals geslagen room.”

“Ik zie het nut er niet van in. Tekst moet inslaan als een stevig blok karakters. Niks geen marshmallows.”

“Dat is nou net waarom ik van witregels hou.”

“Dat zie ik niet.”

“Witregels bieden ruimte voor bezinking. Stel dat de inkt uit je regels loopt.

Schrapschat

Ze kruipt tussen mijn regels en streelt rede terzijde.

Ik bewonder haar vorm, voluptueus, een krachtige geur van bloemrijke taal. Ze verleidt me mijzelf in haar te verliezen, het gebaande pad te verlaten. Ik voeg wat zinnen aan de hare toe. Ze glanst als een pas ontdekte schat, dijt uit, trekt mijn letters aan en ontkleedt de essentie.

Ik snap haar shot. Haar glimlach verbreedt zich fullscreen. Leuk voor later.

Ik breng haar in het volle licht. De Delete toets klikt de valbijl los.

Schrap!

Haar schaduw vervaagt op mijn netvlies en toont de rode draad.

Vertrouw de Schrijver

“IIII k bé eee nn… ik been…”

“Lezen wat er staat! Je bent al drie jaar aan het inburgeren!”

“Ik ben nn ieee tu gg èè…”

“Even volhouden, je bent er bijna!”

“Ik ben niet ge-eh…“

“Je moet dit kennen voor het examen!”

“Ik worden helemaal tureleduuurs! Niet begrijpen.”

“Dat is niet nodig. Lees nog een keer. Vertrouw de schrijver!”

Energie

Nora mikt de krant op tafel: “Wat een kritiek! Kunnen recensenten en schrijvers ooit vrienden zijn?”

Frank kijkt op van zijn manuscript achter klapjapglas: “Dat hangt van de energiebalans af.”

“Energiebalans? Dat klinkt vaag, vogel.”

“Een recensent schaaft een verhaal af, precies wat jij met die van mij doet.”

“Je moet ook wat korter schrijven. Je bent langdradig.”

“Toch blijven we vrienden.”

Glimlach: “Hoezo?” Verontschuldigend: “Ik recenseer altijd streng maar rechtvaardig.”

“Voor ieder woord dat jij schrapt, krijg ik uit pure opstandigheid energie voor een nieuw verhaal.”

“Ja, dan kan ik mijn hart weer ophalen…”

“Tot we van rol wisselen.”

Tegenkoppeling

“Meester, vertel mij over feedback.”

“Dat is verbinding naar zowel licht als duisternis.”

“Meester, mijn intentie is zuiver!”

“Onderzoek jezelf, waarom geef jij feedback?”

“Om de schrijfster te helpen, meester.”

“Waar hoop jij dan in stilte op?”

“Dat mijn wijze woorden voortleven in haar verhaal. Dat mijn moeite zinvol is.”

“Waarom wens je jouw woorden in haar zinnen?”

“Dan kan ik zien dat de terugkoppeling werkt, meester.”

“Dat verbindt je met de duisternis van je ego.”

“Wat moet ik doen om het licht te brengen?”

“Wees als de regen die zich geen zorgen maakt of zijn water vruchtbaarheid brengt.”

Ochtendblauw

Ik schets wilde weidse werelden op papier, een waarachtig Avonturenpark voor de fantasie. Hier moet een verhaal kunnen gedijen en tot op grote hoogte kunnen stijgen, zelfs tot Ins Blaue Hinein! Hiermee word ik prijswinnaar! Kostje gekocht.

Plotseling lawaai. Een woedende menigte letters, cijfers en leestekens verzamelt zich op papier, ze zwaaien met spandoeken.  Mijn euforie smelt.

Een paar hoofdletters komen naar voren: “Je wilt winnen, prima, maar wat zit daarin voor ons?”

Ik schrik: “Jullie vormen toch het verhaal? Is dat niet voldoende?”

“Zeker niet, wij eisen waardering. Eerst een goede cao. Anders staken we!”

Mijn pensioen is nog ver weg…

Vertalen

Voor Jolijn van Oers

“Ik wil de buitenlandse markt verkennen met dit UltraKortVerhaal. Negenennegentig woorden. Wordt gegarandeerd een tophit in Swahili.”

“Vijfenveertig cent per woord, inclusief btw en begeleidingskosten.”

“Vertaal je het dan helemaal? Alle nuances?”

Ze knikt: “Laat me eerst lezen.”

Haar ogen tasten de regels af. Haar blik vervaagt, keert in zichzelf. Ik zie haar zwemmen in mijn zinnen en tasten naar de stroom in het verhaal. Haar frons ontspant zich. Eindelijk komt ze boven, haar ogen stralen.

“Ik zie het. Mooi!”

“Hoeveel?”

“440 Euro.”

“Eeeeh? Echt?”

“Ik moet ook alles tussen de regels vertalen…”

Pseudonomaan

“Ik heb een passie voor namen, ik gebruik ze allemaal!”

De douanier krabt zich achter de oren en bladert door de twintig paspoorten voor hem. Allemaal met dezelfde pasfoto.

“Hoe komt u hieraan?”

“Aangevraagd in mijn thuisland. Op doktersadvies.”

“In welk paspoort wilt u een visumstempel hebben?”

“Allemaal, natuurlijk.”

“Wie zegt dat u geen negentien illegalen importeert?”

“Kijk naar de foto, heb ik negentien dubbelgangers?”

De douanier kijkt hem scherp aan: “Hmmm, met zo’n hoofd… net Bin Laden.”

“Hier is mijn doktersverklaring als u mij niet gelooft.”

Tussen de Arabische tekens staat een enkel begrijpelijk woord.

“Pseudonomaan?”

“Precies!”

Muzenis

Aeode smijt haar schrijfstift op tafel. “Ik raak straal overwerkt van jou!”

“Ik schreef alleen maar…”

“Deed je maar eens iets anders!” Het ene verhaal na het andere, hoe moet ik jou bijhouden?”

“Tja, drang en deadlines, ik moet…”

“Ik stop ermee, je redt je maar.”

“Maar mijn inspiratie…?”

“Ik ben compleet op…”

“Misschien kan Mneme…”

“Wat? Wat dacht je bij haar te vinden? IK ben toch jouw muze?”

“Ik moet toch…”

“Hoe kun je me zo in de steek laten? Na alles wat we…”

“Geen zorgen… Ik haal je bezieling van vorig jaar wel uit de vriezer.”

Writer’s Blog

“Ik lijd aan een Writer’s Block!”

“Ach, wat naar. Wat doe je dan hier bij de ukaveegroep?”

“Daar kom ik niet meer, ik heb ruimte nodig, ik raakte geblokkeerd door woordgebrek.”

“Een Writer’s Block? Schrijf je meer dan 99 woorden per verhaal?”

“Meer dan 2000 woorden zelfs.”

“Oi, dan kun je ook niet bij Korte Verhalen en Gedichten terecht.”

“Ik ben een Writer’s Blog begonnen.”

“Kun je dat opschrijven?”

“Nee, Writer’s BloGGGGG. Op Internet, www.dosamigoshomepage.nl/blog.”

“Hoe kom je daar dan?”

“Blauw vegen, kopiëren en in de adresbalk plakken.”

“Maar ik heb een zwart-witscherm.”

“Dan moet je roetveegvegen.”

Writer’s Blog II

“Hoe gaat het met je Writer’s Block?”

“Het is Writer’s BloGGGGG. Wee, wee, wee…”

“Ach, wat wee?”

“Internet, weet je wel, dosamigos-homepage.nl/blog”

“Ik blijf het een rare hobby vinden. Krijg je feedback?”

“Niks, het is een eenzaam steegje op het web.”

“Wat schrijf je daar zoal?”

“Ik krijg een Ingeving voor een Verhalententoonstelling die me in Overleden Tijd Zeven Zevenjaren in met Alfonsina een Vissenkom opsluit, zodat ik Tienduizend Chansons zit te zingen in afwachting van mijn Beschermengel, maar desondanks in een Nocturne terechtkom. Dat is Spelen met je Leven zonder Frietkot in de buurt.”

“Tjee, jij bent geblogeerd!”

Spellen is een Dingetje

Kleine hommage aan Frank Paardekoper, alias Dingetje

“Ik zou je wat vragen, spel jij ‘ns wat voor mijn, Leen.”

“Tuurlijk Mick.”

“Kan jij Writer’s Blog voor me spellen?”

“Mick, waarom vraag je me dat?”

“Ik wil dat je Writer’s Blog voor me spelt, Leen.”

“Goed Mick, w-r-i-t-e-r-s-b-l-o-c-k.”

“Nee, Leen, je maakt een fout, Leen.
Ik zal je leren het goed en juist te spellen.”

“Nou, ga je gang, Mick.”

“d-o-s-a-m-i-g-o-s-h-o-m-e-p-a-g-e-punt-n-l-slash-b-l-o-g.
Zo is het juist, Leen.
Nee, geen dank, Leen.
RADON!
Weet je, ik heb een fijne site.
Die verhalen wil ik ook weleens kwijt.
SURFON, man!”

“Oh yeah, dus zo spel je Writer’s Block.”