Muziek: Pastorale door Liesbeth List en Ramses Shaffy
Vergeving verlicht zijn geest. Hij voelt ruimte. Met de ruimte komt geluid.
Muziek?
De muziek dringt tot hem door als fragmenten van een gesprek. Klanken die zich aaneenrijgen tot herinneringen. Liedjes, melodietjes, ze dansen over de tijdlijn. Hij ziet een radiootje voor zich. Daarnaast een kleine koffergrammofoon. Een bijzondere entourage voor een meisjeskamer uit de vijftiger jaren.
Mijn moeders liefste bezit, een ingang naar haar wereld.
Hij is verbaasd over de ruimte in zijn gedachten. Komt de muziek van jaren lang nu pas boven? Heeft hij dat echt gehoord? Heeft hij het allemaal onthouden?
Het radiootje speelt. Ici radio Luxembourg… Dansmuziek, liedjes, rock and roll. Hij hoort de ouderlijke klachten over de muziek van de wereld. Tot dovemansoren, ze had geen zin in stichtelijke praatjes, de galmende psalmzang en de ochtendgymnastiek van Hilversum.
Zijn moeder maakt soepel dansbewegingen op het ritme. Steeds met een waakzame blik op de slaapkamerdeur. Haar ouders hebben het niet graag, dansen nodigt uit tot zonde. De deur gaat weleens plotseling open, zeker als ze muziek draait. Ze ontspant zich. Meebewegen op de muziek is zo fijn.
De draaitafel wentelt het vinyl onder de naald. Een koffer met singeltjes. Liedjes uit de musical, opera, de lichte muze. Goed verstopt voor de kritiek van vader. Wat heeft een meisje aan muziek? Gewerkt moet er worden. Leer dat maar vast, later ga je toch trouwen en krijg je kinderen, daar licht je taak. Zo staat het in de Schrift. De man als Hoofd van de vrouw.
Een opstandige gedachte vaagt de traditie weg. Zijn moeder droomt weg op de romantische teksten in een vreemde taal die ze maar half verstaat. De sfeer is haar genoeg. Zal ze ooit verlost worden uit dit huis? Zeker! Ze gaat uit huis, een vak leren. Niks geen eenrichtingverkeer via een huishoudschool.
Felle vioolklanken van een Italiaanse componist die ze Il Diavolo noemen overstemmen het geluid van zacht kreunen en erotisch worstelen in een dans vol passie. Kattengejammer noemt haar vader die muziek. De deur blijft daarom dicht, er zal niemand komen storen om naar die duivelse klanken te luisteren. Daarom heeft ze het hard gezet. De trillers van de violist begeleiden een hoogtepunt, ze storten de energie uit die de melodielijnen samensmelt. Twee componenten komen samen, in de muziek en binnen in haarzelf.
Kwam ik toen in de wereld?
De muziek overstemt de dissonant van de beschuldigingen van zijn moeder richting zijn vader. Ze waren er allebei bij. De violist heeft het gezien!
De radio en de koffergrammofoon gaan mee het huwelijk in. Als nagedachtenis van haar jeugd? Of als troost voor haar plotselinge geforceerde volwassenheid?
Musicals blijven. Porgy and Bess, Summertime and the living is easy, Westside Story, Maria, I’ve just kissed a girl named Maria. Liedjes komen erbij. Van Esther en Abi Ofarim en Harry Belafonte naar Ramses Shaffy en Liesbeth List.
Ja, dat herinner ik me nog… Je kunt niet houden van de zon… Ik heb je lief, zo lief…
Een romantische droom, een pastorale. Ze draaide die plaat helemaal grijs.
Steeds verder in de tijd gaat het. Soms mainstream, soms eigenzinnig. Niemand klaagde als ze de volumeregelaar soms in de hoek draaide.
Ze genoot van haar muziek…
Wat zou ze nu te horen krijgen? Muziek van de sferen? Of gewoon de gouwe oudjes waar ze van hield?
Patrick hoopt het laatste.