Gitaarfestival Nordhorn 2011

Op een mooie lentedag...

Op een mooie lentedag... - nee ik ga niet verder zoals Leen Jongewaard dat ooit met zijn liedje over een mooie Pinksterdag deed - liet ik mijn grote meid thuis achter (mijn kleine meiden zijn al het huis uit) en stapte ik in de auto voor een ritje naar Nordhorn, net over de grens.

Het was prachtig weer en alle bomen en planten waren net de week ervoor tot de ontdekking gekomen dat het tijd was voor uitbundig groen. De zon toverde een prachtig palet van kleuren op de bossen langs de weg.

Ik volgde het tracé van de aloude E8, een route waarlangs vroeger menig vrachtwagen zich door drukke dorpskernen worstelde. Maar goed, de wegnummering is veranderd de E8 ligt tegenwoordig tussen Turku in Finland en Tromsø in Noorwegen en er loopt nu een snelweg richting Duitsland.

Ik reed langs Oldenzaal met zijn rotondes (eentje is berucht vanwege slippartijen) en vervolgde mijn weg richting Denekamp langs de Paasberg. Op dat moment zit je op de kaarsrechte weg die de kerktorens van Oldenzaal en Denekamp lijkt te verbinden. Kaarsrecht? Nee, niet helemaal. Vlak voor Denekamp kreeg ik te maken met moderne dorpsplanning, je mag het centrum niet meer door en dient een weidse rondweg te volgen.

Vervolgens passeerde ik het kanaal Almelo Nordhorn en kwam bij de verlaten douanepost op de grens (die rust is een gevolg van de Schengenverdragen) waar alleen de sigarettenzaken en supermarkt nog aan het credo Ueber der Grenze scheint die Sonne lijken te herinneren.

Wilkommen in Deutschland... mijn schoolreisjesgevoel werd sterker. Ik was op weg naar de eerste editie van het Gitaarfestival Nordhorn.

Rechtdoor ging het, over het spoor en dan rechtsaf richting de oude NINO, het al lang vervallen katoenimperium van Niehues in Nordhorn.

Nordhorn is mij niet vreemd. Mijn schoonmoeder ging altijd stof kopen bij de NINO voor haar klantenkring van de naailes. Daarbij was Nordhorn een aantrekkelijk reisdoel toen de benzine in Duitsland nog veel goedkoper was dan in Nederland. We gingen er tanken en even boodschappen doen bij de Kaufhalle en Klaas und Koch, een broodje eten in het Vechte Restaurant en met de kinderen stiekem een muntje in de Rotamint gooien, als ten minste het oude vrouwtje er niet zat dat urenlang haar wisselgeld (?) aan de gokmachine toevertrouwde. Maar helaas, door het verenigd Europa is nu alles overal even prijzig, dus de benzineritjes zijn voorbij.

In de verte zag ik nog een overblijfsel van de NINO-fabriek, een hoog gebouw met twee torentjes dat tegenwoordig Kompetenzzentrum Wirtschaft heet. In die buurt bevond zich in een rustige straat het Kulturhaus NIHZ, mijn bestemming van deze dag en de twee daaropvolgende dagen.

Ik vond een gratis (!) parkeerplaats voor de auto en wandelde met de gitaar onder de arm een straatje om.

Helemaal klaar voor het allereerste Gitaarfestival Nordhorn!

Kulturhaus NIHZ

Kulturhaus NIHZ is een privéonderneming van Bobby Rootveld en Sanna van Elst.

Het Kulturhaus is een vervolgstap op de muzikale samenwerking die ze al in de tijd van hun opleiding aan het conservatorium begonnen.

Het gitaar-blokfluit duo dat ze in 2004 vormden - een gezamenlijke actie die later uitmondde in een innige samenwerking op alle vlakken van hun leven - luistert naar de naam Duo Niet In Het Zwart. De afkorting daarvan verklaart het laatste deel van de naam van het Kulturhaus.

Niet In Het Zwart slaat zowel op hun toneelkleding als op hun werkwijze. Niet In Het Zwart is een grensoverschrijdend concept, ze begeven zich buiten de kaders van de muziek alleen.

Veel musici verschijnen Wel In Het Zwart op het toneel omdat dat min of meer traditie is. Een soort Inside the Box verschijnsel. Dat wilde Duo NIZH niet, zij wilden Out of the Box werken. Zodoende integreren ze muziek, toneel, cabaret, vertelkunst en beeldende kunst in hun voorstellingen met verrassend en soms indringend resultaat. Die verfrissende combinatie maakt het dat ze een breed publiek kunnen bereiken. Niet alleen volwassenen, maar ook kinderen (hun kindervoorstellingen zijn ook voor volwassenen het meemaken meer dan waard, zeker als de kinderen erin meegaan).

In Nederland kennen we het uit Scandinavië overgewaaide begrip Kulturhus. Een Kulturhus is in de meeste gevallen een multifunctioneel gebouw, waar je niet alleen voorstellingen kunt geven, maar ook ruimte kunt bieden aan de bridgeclub of de yogacursus en er een consultatiebureau en huisartsenpost kunt huisvesten. Een soort buurtcentrum plus. Om interessant te lijken - in het Nederlands klinkt blijkbaar niks interessant - noemt men deze instellingen ook hier Kulturhus, behalve in Twente want daar zeggen de mensen gewoon op hun eigen wijze Kultuurhoes.

Wel, een Kulturhus is Kulturhaus NIHZ dus niet! Het is wel een huis van cultuur. Bobby en Sanna wilden een plaats opzetten waar je niet alleen concerten kon aanbieden maar ook workshops van allerlei aard kan organiseren. Als extra service voor de internationale musicus zaten ook voorzieningen voor het verblijf - overnachting en maaltijden - in de pen. Voorts zou die plek een muziekbibliotheek huisvesten en moest het de voorraadkast voor de CD en DVD webshop worden.

Om zoiets te kunnen doen moet je ruimte hebben, véél ruimte. In Nederland is een huis waar zoiets allemaal in past onbetaalbaar, laat staan dat die huizen in ruime mate voorhanden zijn. De oplossing bleek om uit te wijken naar Duitsland. In de grensregio’s zoals Nedersaksen en Nordrhein Westfalen zijn de huizen aan de Duitse kant groter en goedkoper en met een beetje geluk heb je er ook nog een kelder bij.

Hoewel, een gewoon woonhuis kent zijn beperkingen. Neem zaken als privacy, aparte badkamers en een eet- en recreatieruimte voor de gasten. Daarom viel de keus op een bedrijfspand met bovenwoning.

In de Mittelstrasse in Nordhorn bleek een dergelijk pand te koop nadat de vorige bewoners - een elektra installatiebedrijf - de activiteiten hadden verplaatst naar een grotere huisvesting. Het pand stond in een rustige buurt, vlak bij een school en het gerevitaliseerde NINO-complex (een bekende plaats in Nordhorn, omdat blijkbaar daar nog weleens parkerende auto’s in de vijver op de Parkplatz te water raken).

Op de begane grond zaten de winkelruimten en een aantal dienstruimten, vooral de ruimte aan de straat bleek uitstekend geschikt om een concertzaal te vestigen. Daarboven zat de woonruimte en daar weer boven een zolderverdieping met diverse kamers. Als klap op de vuurpijl was het pand ook nog compleet onderkelderd, daar zal ooit het magazijn hebben gezeten. Plaats genoeg om zelf te wonen en te werken en ook nog gasten onder te brengen.

Duo NIHZ kreeg een klik met het Kulturhaus to be, kochten het pand en openden na hard werken en opknappen met medewerking van familie en vrienden in januari 2011 met trots hun Kulturhaus NIHZ.

Bij die opening merkte ik al wat een leuk pand het eigenlijk is. Het heeft allerlei hoekjes en gaatjes waarin je op ontdekkingsreis kunt gaan. Je kunt op verschillende wijzen ergens komen. Het doet me denken aan de hoekjes en gaatjes van het Concordia Theater in Enschede, de locatie van het allereerste gitaarfestival in Twente in een ver verleden.

Een Kulturhaus heeft natuurlijk evenementen nodig om tot leven te komen. Direct na de opening gingen Bobby en Sanna dan ook voortvarend aan de gang met de organisatie van het Blokfluitfestival Nordhorn, het Gitaarfestival Nordhorn, diverse concerten en het eerste masterclassweekend met Yves Storms. Als je het programma voor de komende tijd bekijkt, dan is er veel te doen, van concert en workshop tot open podium. Als ik dat zo zie, zullen we het ritje naar Nordhorn vaker maken!

Als je evenementen organiseert, heb je vele handen nodig die het werk licht maken. Wat dat betreft hebben Bobby en Sanna het geluk dat ze daarvoor altijd terug kunnen vallen op een hechte familie, Fred, Angie en Sarah Rootveld, vader, moeder en zus die op het bekende signaal - Samson’s Tune voor ingewijden - steeds acte de préséance geven. En niet te vergeten vrienden/vriendinnen zoals Lyz Day uit Zwitserland die niet alleen vaardig is op de klavecimbel en de luit, maar ook in de keuken haar mannetje staat (met als specialiteit de zelfgebakken vruchtentaart voor in de pauze van het avondconcert!).

En dan is er nog een laatste aspect dat naast de ruimte, de organisatie en de menskracht nodig is om een festival op te starten. Inderdaad, spul om “de schoorsteen te laten roken”, de pecunia. Daarom is fund raising een vast onderdeel van een evenement, kijken of je sponsors vindt.

De meest opvallende sponsor dit jaar was de Australische gitaarbouwer George Ziatas, die de prijs van het concours ter beschikking stelde: een van zijn gitaar topmodellen in een eveneens zelfgebouwde lichte maar zeer “ruggedized” gitaarkoffer.

Ik heb jaren geleden kennisgemaakt met de Ziatas gitaren - zie daarvoor de Gitariteiten op deze site - hij heeft een mooie en melodieuze bouw met een innovatief bracing en achterblad concept. Het is jammer dat ik hem toentertijd niet zelf gesproken heb (hij had een tussenpersoon voor Europa), want het contact met de gitaarbouwer zelf bleek voor mij van doorslaggevend belang bij de uiteindelijke keuze voor een gitaar.

Uiteraard zijn er nog meer sponsors die hebben bijgedragen. Ik noem daarbij de snarengigant Savarez, en niet te vergeten de platenmaatschappij Ivory Tower Records die als deel van de concourshoofdprijs een Cd-productie van de winnaar aanbood.