In het Kort
- Titel: Salon Music for Guitar by Women Composers
- Musicus: Annette Kruisbrink, gitaar.
- Identificatie: Les Productions d’ Oz DZ4039.
- Opname: 2022.
- Uitgavejaar: 2023.
Reverie van Carrie Hayden
Recensie
Dit jaar kwam een interessante combinatie van bladmuziek en cd uit: Salon Music for Guitar by Women Composers, verzameld, gevingerzet en van commentaar voorzien door de Nederlandse gitariste/componiste Annette Kruisbrink.
Boek en cd is een beproefde combinatie voor haar eigen werk, ik heb een aantal boeken van haar met daarbij mooi ingespeelde CD’s van de stukken. Nu dus ook voor verzameld werk van anderen.
Salonmuziek ontstond in het begin van de negentiende eeuw in de vorm van livemuziek in kroeg, café en koffiehuis en ontwikkelde zich tot een eigen genre. De gevestigde muzikale orde keek er een beetje op neer, maar menig bekend componist waagde zich desondanks aan deze vaak snel geschreven muziek. De familie Strauss had al begrepen dat je walsen ook moest kunnen dansen in de salon en componisten zoals Robert Stolz voegden er het hunne aan toe.
De bundel start met twee sprongdansjes (Sauteuse) van de negentiende-eeuwse Franse gitaarlerares Julia Piston die daarnaast componeerde en haar eigen werk uitgaf. Ze klinken behoorlijk klassiek. Carulli zou ze geschreven kunnen hebben.
Valse Suisse Nr. 2 van Julie Fondard heeft de karakteristieken van traditioneel Zitherspel. Fondard was een leerlinge van Fernando Sor die in Parijs actief voor zichzelf begon als lerares, componiste en muziek uitgeefster.
Madame Knoop (alias Dolores Nevares de Goni) is een oude bekende van Guitar Music by Women Composers. The Adieu heeft een ongewone stemming, de 6e snaar naar D en de 5e naar G. Het stuk is een stukje weemoedige romantiek in driekwartsmaat. Door de verstemming is het wel opletten met lezen!
Andante and Allegretto van Angiolina Panormo Huerta maken beiden gebruik van hetzelfde akkoordenmateriaal. Door de levendigheid vormt het Allegretto technisch een grotere uitdaging. Mocht je de naam Panormo herkennen, zij was de oudste dochter van de bekende negentiende-eeuwse gitaarbouwer. De gitaar kwam met de paplepel mee!
Ook Madame Sidney Pratten kennen we al van de bundel Guitar Music by Women Composers. Sehnsucht is goed te spelen. Zij had een gitaarschool in Engeland in de tijd van Koningin Victoria. Het stuk verklankt meer het verlangen naar dan het praktiseren van een hartstochtelijke relatie. Ja, in de Victoriaanse tijd mocht je dat er ook niet te dik bovenop leggen.
Susan Domett draagt bij met twee Polkas. Een aantal passages vereisen een soepele beweging over de hals van beneden naar boven vice versa. Dat is best studeren met het tempo dat nodig is voor een levendige uitvoering. Domett was een veelzijdige vrouw, ze speelde zelf, componeerde voor piano en gitaar en schilderde daarnaast.
De Argentijnse gitariste Elba Rodriguez Arenas aardde naar haar vader Mario die banden had met het aloude uitgeverijhuis Nuñez in Buenos Aires. De Tardecita is een Estilo Criollo, een Argentijnse traditionele liedvorm. Goed speelbaar en interessant door de tempovariaties.
Opnieuw een oude bekende uit Guitar Music by Women Composers: De Italiaanse Lisanella Gentilli. Impromptu is een mooie rustige ballade waarbij je wel moet studeren op de overgangen om de melodie mooi duidelijk te krijgen.
Ook in Amerika werd de gitaar populair en niet alleen voor cowboy-liedjes. Carrie Hayden trad in de voetsporen van haar vader Winslow Hayden die gitarist en een behoorlijk productieve componist was. Reverie is een lekker lang stuk waarin je zowel wat virtuositeit als een paar dromen kwijt kunt.
Dit lijkt me een mooi stuk als teaser bij dit artikel.
Ook Annie K. Pfund kwam uit Amerika. Ze was daar lerares in allerlei snaarinstrumenten en componeerde daar pakkende en leuke muziek bij. Amaranth Waltz is een opgewekt walsje met een Trio waarin je zelf het een en ander kunt improviseren. Opal Waltz lijkt op het oog gemakkelijk, maar vooral de passage met de flageoletten vraagt puzzelen. Dat komt deels omdat bij het origineel de 6e snaar in G gestemd was.
De Argentijnse gitariste Adela del Valle brengt de muziek voor de danssalon. El Nene is een Scottish, een levendige volksdans in tweekwartsmaat. In die tijd waren ze populair, je komt ze zelfs bij Schubert tegen. Technisch is het stuk niet moeilijk. T.V.O is een tango. De betekenis van de afkorting is onduidelijk. Het tango ritme met de duim wordt eenvoudiger als je de hele A mineur en E7 akkoorden neerzet.
Tot slot nog twee bijdragen van Annette Kruisbrink zelf: Bagatela Nostálgia en Bagatela Española. Het eerste stuk is een interessante combinatie van vierkwarts en zes achtste maat passages. Het tweede stuk heeft een duidelijk Spaans, maar ook eigenzinnig karakter. Beide stukken vragen accurate studie om ze vloeiend uit te voeren.
De cd met uitvoeringen van de stukken is wederom een waardevolle aanvulling bij het boek. De tempi blijken soms wat hoger dan ik dacht om zelf te spelen, maar dat is de uitdaging.
Ik vind deze cd ook heel leuk om apart te draaien, het is gezellige muziek. Annette Kruisbrink brengt de stukken mooi afgewerkt en ademt duidelijk in de muziek. Die rust die ze op de goede momenten uitstraalt in het spel is een heel goed voorbeeld, althans voor mij, want dat voorkomt dat ik ga haasten.
De opname is duidelijk en heeft geen last van vervaging door een al te grote ruimte of enthousiast bij mixen van galm. Het geeft de muziek een intiem karakter.
Het boek zelf bevat een geïllustreerde inleiding met gegevens over de stukken en de componistes. Persoonlijk waardeer ik dat zeer, de hele DOS Amigos Homepage is op dat idee gebouwd. Het is leuk om een historische achtergrond te hebben bij wat je speelt.
Resumerend, ik vind ook dit boek met de cd een aanrader. Het brengt je interessant en relatief onbekend repertoire met een wisselende technische uitdaging, maar alle stukken zijn het spelen waard.